1
Yeniliklerden ilk siz haberdar olun.
Bildirimlere izin vererek sitemizdeki en yeni gelişmelerden ilk siz haberdar olun.
Bildirimlere izin vererek sitemizdeki en yeni gelişmelerden ilk siz haberdar olun.
Gelişmelerden uzak kalmayın
Mukabele Tefsiri
Ramazan ayında, Ramazan’a layık bir hizmetle sizlere faydalı olmayı hedefliyoruz.
Bu vesile ile, Ramazan-ı Şerif Ayınızı, Kadir Gecenizi ve Mübarek Ramazan Bayramınızı tebrik ediyorum.
Vehbi AKŞİT
30 CÜZ VE SEÇME AYETLER
| Kur’an Meali Diyanet pdf | Kur’an Diyanet Mushaf |
| Diyanet Kur’an Portalı | Kur’an Yolu Tefsiri |
| Feyzül Furkan | Hasenat |
| Diyanet Mushaf- Kur’an Okumak İsterseniz | Diğer Çalışmalar için tıklayınız |
| 30 Cüz ve İçeriği Hakkında Çalışma yapan hocalarımızın yaptıkları çalışmaların linkleri |
| Tefsirli Mukabele |
| 1 Cüz 3 Konu |
| Üsküdar Valide-i Cedit Cami Cüz Cüz Kur’an Tefsiri |
| Nouman Ali Khan – Kur’an’dan Cevherler |
| Prof.Dr. Mehmet Emin MAŞALI İstanbul İl Müftüsü- Tefsir Dersleri 30 Cüz |
| Mustafa BAYTAR- Kartal İlçe Müftüsü- Kur’an Tefsiri- 30 Cüz |
————————————————————————————
CÜZLERDEN SEÇİLEN AYETLER
Cüzlerden seçilen ayetlerin üzerine tıkladığınızda Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Yolu Tefsirindeki ayetlerin tefsirlerine ulaşabilirsiniz. Mesela Bakara Suresi 1-5 ayetlerine tıkladığınız zaman önce birinci ayet çıkar, daha sonra sitede ilerleyerek 2, 3, 4 ve 5. ayetlere ve tefsirlerine ulaşabilirsiniz.
Bu çalışma Prof. Dr. Bünyamin ERUL Hocamız tarafından hazırlanmıştır. Ramazan ayında mukabele okurken ayetler geldiğinde tefsirinden veya mealinden okumak için listede yer alan Sure ve ayetlere linkler tarafımdan verilmiştir verilmiştir.
Seçilen ayetlerin dışında sizin de ilginizi çeken, bu surede bu ayeti de ele almalıyız diyen kardeşlerimiz mail adresimize bu isteklerini iletirse, listeyi genişletme imkanımız olacaktır. (vehbiaksit@gmail.com)
Ramazan ayında Mukabele okurken Kur’an-ı Kerim’i en iyi şekilde anlamak için ayetlere ulaşım kolaylaştırılmıştır. Artık bahaneniz kalmasın. Kur’an’ı bu sene baştan sona mealinden okuyalım inşallah.
Not: Prof. Dr. Bünyamin ERUL Hocamıza bu çalışması için çok teşekkür ediyoruz.
Zaman ilerledikçe bu listeye yeni ilaveler, takviyeler tarafımdan yapılacaktır. Yine site içinde ve dışında linklerle konu zenginleştirilecektir. Bu konuda katkılarınızı bekliyorum. (vehbiaksit@gmail.com) adresine görüş ve önerilerinizi iletebilirsiniz.
Vehbi AKŞİT
İstanbul Çekmeköy İlçe Müftüsü
“Mukabele”yi anlamak ya da “anlamlı” kılmak isimli makale bölüm sonundadır. Mutlaka okumanızı tavsiye ederim.
1. CÜZ (Fatiha-Bakara)
Fâtiha 1-7 (Rab, hamd, iman, dua)
Bakara 1-5 (Kitab, müttakiler, müminler)
Bakara 11-20 (Münafıklar ve durumları)
Bakara 30-38 (Hz. Adem, melekler, iblis, tövbe)
Bakara 110 (Namaz, zekat, ameller ve ecri)
2.CÜZ (Bakara)
Bakara 152-157 (Zikir, sabır, şehitlik, imtihan)
Bakara 172-173 (Rızk, yenilmesi haram olanlar)
Bakara 177-179 (Müttakiler, kısas, diyet)
Bakara 183-188 (Oruç, dua, haksız kazanç)
Bakara 195 (Allah yolunda infak)
Bakara 197-201 (Hac ibadeti, dua)
Bakara 233 (Bebekleri emzirme süresi)
Bakara 238 (Namazın muhafazası)
3. CÜZ (BAKARA-ÂL-İ İMRAN)
Bakara 254 (Allah yolunda infak)
Bakara 261-274 (Allah yolunda infak)
Bakara 275-281 (Riba, sadaka)
Bakara 284-286 (Âmene’r-Rasûlü, iman, dua)
3. ÂL-İ İMRAN SURESİ
Âl-i İmrân 31-32 (Hz. Peygamber’e uyma)
Âl-i İmrân 85-91 (İslam, iman, küfür)
4. CÜZ (Âl-i İmran-Nisâ)
Âl-i İmrân 92 (Allah yolunda infak)
Âl-i İmrân 97 (Kabe, Makam-ı İbrahim)
Âl-i İmrân 103-108 (Ümmet bilinci, kıyamet)
Âl-i İmrân 110, 114 (Vasat ümmetin özellikleri)
Âl-i İmrân 130-136 (Riba, muhsin, muttaki kul)
Âl-i İmrân 159, 164 (Hz. Peygamber ve misyonu)
Âl-i İmrân 185-186 (Ölüm, imtihan dünyası)
4. NİSA SURESİ
Nisâ 17-19 (Tövbe, hanım hakları)
5. CÜZ (Nisâ)
Nisâ 29-31 (Büyük günahlar)
Nisâ 36-40 (İhsan, cimrilik, ilahî adalet)
Nisâ 58-59 (Emanet, adalet, itaat)
Nisâ 65, 69 (Hz. Peygamber’e itaat)
Nisâ 78-79 (Ecel gerçeği, iyilik-kötülük)
Nisâ 86 (Selamlaşmak)
Nisâ 110-112 (Kötülük, tövbe, iftira)
Nisâ 135-147 (Adalet, münafıklar)
6. CÜZ (Mâide)
Mâide 8-9 (Adalet, salih amel)
Mâide 27-31 (Habil-Kabil, nefis)
Mâide 35 (Allah’a yaklaşma çabası)
Mâide 54-56 (Allah ve Rasul’e itaat)
Mâide 82 (Müslümanlar ve öteki)
7. CÜZ (Mâide-En’âm)
Mâide 87-93 (Helal rızık, yemin, içki-kumar)
Mâide 116-118 (Hz. İsa ve duası)
En’âm 40-43 (Musibetler ve duan›n önemi)
En’âm 46 (İnsanın acziyeti)
En’âm 60-65 (Allah’ın kudret delilleri)
En’âm 74-80 (Hz. İbrahim ve tevhid)
En’âm 95-99 (Allah’ın yeryüzündeki ayetleri)
8. CÜZ (En’âm-A’râf)
En’âm 151-153 (Haramlar, yetim malı, adalet)
En’âm 160-165 (İyiliğin mükafatı, vahdet, imtihan)
A’râf 11-27 (Şeytan, Hz. Adem ve tövbe)
A’râf 31-32 (Mescitler için giyinme)
A’râf 44-50 (Cennetliklerle cehennemdekiler)
A’râf 59-95 (Hz. Nuh, Hûd, Salih, Lût, Şuayb)
9. CÜZ (Ârâf-Enfâl)
A’râf 156-158 (Rahmet-azap, Hz. Peygamber)
A’râf 169-170 (Kur’an’a sarılanlar)
A’râf 179-180 (Cehennemlikler, Esma-i Hüsnâ)
A’râf 199-201 (Takva sahipleri, fleytanın vesvesi)
A’râf 204-205 (Kur’an dinleme ve okuma)
Enfâl 20-25 (İtaat, umumî fitne)
Enfâl 27-29 (İhanet, imtihan, emanet)
10. CÜZ (Enfâl-Tevbe)
Enfâl 46 (Allah-Rasul’e itaat, çekişmeme)
Tevbe 17-20 (Mescitler, müminler-müşrikler)
Tevbe 23-26 (İnanç ve dostluk, Allah’ın yardımı)
Tevbe 34-35 (Malın hakkını vermemek ve cezası )
Tevbe 40 (Sevr Mağarası’nda hicret yolcuları)
Tevbe 60-61 (Zekat, Rasul’ü incitenler)
Tevbe 67-68 (Münafıkların özellikleri)
Tevbe 71-72 (Müminlerin özellikleri)
11. CÜZ (Tevbe-Yunus)
Tevbe 100-106 (Sahabenin fazileti)
Tevbe 112 (Mü’minlerin özellikleri)
Tevbe 128 (Rasul’ün müminlere düşkünlüğü)
Yunus 11-12 (Darlıkta dua, sonrasında nankörlük)
Yunus 57 (Kur’an’ın misyonu)
Yunus 62-64 (Allah’ın dostları)
Yunus 104-109 (Hayr ve şerrin verilmesi)
12. CÜZ (Hûd-Yusuf)
Hûd 15-16 (Dünya ve ahiret)
Hûd 25-34 (Hz. Nuh)
Hûd 61-66 (Hz. Salih)
Hûd 84-94 (Hz. Şuayb)
Hûd 114-115 (Namaz, iyilik-kötülük)
(Yusuf Suresi- İsmi-Sebebi Nüzulu-Konusu-Üç Rüya-Üç Gömlek)
Yusuf 21-33 (Hz. Yusuf, iffet)
13. CÜZ (Ra’d-İbrahim)
Ra’d 11 (Toplumsal değişim)
Ra’d 19-28 (Mü’min-kafir farkı, zikir)
İbrahim 21-23 (Şeytanın savunması ve günahkârlar)
İbrahim 24-27 (Güzel ve çirkin söz)
İbrahim 31 (En yararlı ameller)
İbrahim 35-41 (Hz. İbrahim’in duası)
14. CÜZ (Hicr-Nahl)
Hicr 28-50 (Hz. Adem, Şeytan, müttekîler)
Nahl 28-34 (Mü’min ve kafirin akıbeti)
Nahl 58-59 (Cahiliyye ve kız çocukları)
Nahl 78-83 (Allah’ın verdiği nimetler)
Nahl 125-128 (Tebliğ metodları, cezada insaf)
15. CÜZ (İsrâ-Kehf)
İsrâ 1 (İsrâ, Mescid-i Aksâ)
İsrâ 9-10 (Kur’an’ın misyonu)
İsrâ 13-15 (Amel defteri: Oku kitabını!)
İsrâ 23-39 (İlahi öğretiler, emir ve yasaklar)
İsrâ 64-65 (Şeytanın ortakları)
İsrâ 71-72 (Kitabı sağdan verilenler)
İsrâ 78-84 (Namaz, teheccüd, Kur’an)
(Kehf Suresinde anlatılan kıssalar)
Kehf 13-27 (Ashab-ı Kehf)
Kehf 46-49 (Mücrimlerin amel defterleri)
Kehf 60-82 (Hz. Musa ve genç)
16. CÜZ (Kehf-Meryem-Tâhâ)
Kehf 103-108 (Amelleri boşa çıkanlar)
Meryem 59-63 (Sonra gelen nesillerin durumu)
Tâhâ 53-54 (Kainattaki nimetler)
Tâhâ 116-123 (Hz. Adem-İblis, tövbe)
Tâhâ 124-126 (Allah’ın zikrinden yüz çevirme)
Tâhâ 132 (Ailene namazı emret!)
17. CÜZ (Enbiyâ-Hac)
Enbiyâ 22 (Tevhid ve kainattaki düzen)
Enbiyâ 34-35 (İnsanın ölümcüllüğü ve sınama)
Hac 1-5 (Kıyamet, yaratılış, diriliş)
Hac 27-33 (Hacc, müşrik, hanifler)
Hac 36-37 (Hac kurbanları)
Hac 77-78 (Cihad, şahit ve örnek ümmet)
18. CÜZ (Mü’minûn-Nûr)
Mü’minûn 1–11–14 (Mü’minler, yaratılış)
Mü’minûn 99-101, 105-111 (Kıyamet günü, inkar edenler)
Nûr 21 (Şeytana uymayın!)
Nûr 23-25 (Zina iftirası)
Nûr 32-33 (Bekarların evlendirilmesi)
Nûr 36-38 (Zikir, ibadet, rızık)
19. CÜZ (Furkan-Şuarâ-Neml)
Furkân 27-30 (Kıyamette zalimin hali)
Furkân 63-77 (Rahman’ın has kulları)
Şuarâ 80-89 (Yaratıcı, Hz. İbrahim’in duası)
Şuarâ 181-184 (Ticaret ahlakı)
Neml 1-5 (Kur’an, müminler, kafirler)
Neml 17-30 (Hz. Süleyman’ın duası)
20. CÜZ (Kasas-Ankebût)
Kasas 49-51, 52-55 (Vahy karşısında müminler)
Kasas 71-73 (Gece-gündüz nimetleri)
Ankebût 2-6 (İmtihanı kazanabilmek)
Ankebût 7-10 (İnanların özellikleri)
Ankebût 19-20 (Yaratılış ve ibret alma)
Ankebût 41 (Allah’tan başka dost edinme)
21. CÜZ (Ankebût-Rûm-Lokman)
Ankebût 60-63 (Rızıkları veren Razzâk)
Ankebût 69 (Allah için mücahade)
Rûm 21-24 (Allah’ın varlığının delilleri)
Rûm 33-38 (İnsanların sınanması)
Rûm 41 (Dünyanın ifsadı ve insan)
Lokman 12- 13 (Hz. Lokman’ın öğütleri)
Lokman 14-15 (Hz. Lokman’ın öğütleri)
Lokman 16-19 (Hz. Lokman’ın öğütleri)
32. SECDE SURESİ
22. CÜZ (Ahzab-Sebe’-Fatır)
Ahzâb 35–36 (Müslümanların özellikleri)
Ahzâb 45-47 (Hz. Peygamber’in görevleri)
Ahzâb 56 (Hz. Peygamber’e salavât)
Ahzâb 66-71 (Kıyametteki pişmanlık)
Ahzâb 72-73 (Sorumluluk)
Sebe’ 37-39 (Huzura yaklaştıracak değerler)
Fâtır 5-8 (Aldatıcı dünya ve şeytan)
Fâtır 18 (Bireysel sorumluluk)
Fâtır 27-28 (Allah’tan korkanlar)
Fâtır 29-30 (Allah’tan korkanlar, namaz kılanlar)
Fâtır 36-37 (Kıyametteki pişmanlık)
Fâtır 42-45 (İlahi cezaların ertelenmesi)
23. CÜZ (Yâsin-Saffât-Sad-Zümer)
Yâsin 33-36 (Kainattaki deliller)
Yâsin 37 (Kainattaki deliller)
Yâsin 38-40 (Kainattaki deliller)
Yâsin 55-58 (Cennetlikler, mücrimler)
Yâsin 60-67 (Cennetlikler, mücrimler)
Saffat 27-34 (Liderler ve onlara uyanlar)
Saffat 94-100 (Hz. İbrahim’in ateşe atılması)
Saffât 101-103 (Hz. İbrahim, kurban İsmail)
Saffât 104-111 (Hz. İbrahim, Kurban, İsmail)
Sad 27-29 (Yaratılış, iman, Kur’an)
Zümer 17-18 (Sözü dinleyen ve iyisine uyanlar)
Zümer 21-22 23 (Allah’ın zikri ve Kur’an)
24. CÜZ (Zümer-Mü’min-Fussilet)
Zümer 36-38 (Allah ne güzel vekildir)
Zümer 49-52 (Kibir ve cezası)
Zümer 53-61 (İlahi rahmetin genişliği)
Mü’min 67-68 (Yaratılış evreleri)
Mü’min 79-82 (Verilen nimetler)
Fussilet 33-36 (İyilik-kötülük ve korunma)
25. CÜZ (Fussilet-Şûrâ-Zuhruf)
Fussilet 49-51 (Nimetler ve nankörlük)
Şûrâ 14-15 (İhtilaf ve istikamet)
Şûrâ 19-20 (Dünya ve ahiret nasibi)
Şûrâ 27 (Bol rızık azdırabilir)
Şûrâ 36-39 (Mü’minlerin vasıfları)
Zuhruf 36-38, 39 (Şeytan ve arkadaşları)
Zuhruf 67-73 (Dostlar ve cennetler)
26. CÜZ (Ahkâf-Muhammed-Fetih-Hucurât-Kâf-Zâriyât)
Ahkâf 15-16 (Anne-baba hakkı)
Ahkâf 17-18 (Anne-baba hakkı)
Ahkâf 29-31 (Mü’min cinler)
Fetih 1-7 (Fetih ve Hz. Peygamber)
Fetih 8-10 (Hz. Peygamber’e uyma)
Fetih 17 (Engelliler ve yükümlülük)
Fetih 18-19 (Biat eden mü’minler)
Fetih 29 (Hz. Peygamber ve sahabe)
Hucurât 1, 2, 3 (Hz. Peygamber’e saygı)
Hucurât 9–10 (Arayı bulma, kardeşlik)
Hucurât 11–12 (Alay etme, zann, gıybet)
Kâf 16-35 (Şah damarından daha yakın!)
Kâf 17-18 (Kirâmen Katibîn)
Zâriyât 15-19 (Müttakilerin özellikleri)
Zâriyât 24-37 (Hz. İbrahim ve melekler)
27. CÜZ (Zâriyât-Tûr-Necm-Kamer-Rahmân-Vâkıa-Hadîd)
Tûr 29-49 (Sabır, hamd, tesbih)
Necm 36-54 (Bireysel sorumluluk ve ecir)
Rahmân 5-13 (Ölçü, tartı, mizan)
Rahmân 60 (İyiliğin bedeli iyiliktir)
Vâkıa 75-80 (Kur’an ve temizlik)
Hadîd 12-15 (Mü’minler ve münafıklar)
Hadîd 16 (Zikir, kalbin ürpermesi)
Hadîd 18–19 (Sıddîkler ve özellikleri)
Hadîd 20-24 (Dünya hayatı ve değeri)
28. CÜZ (Mücâdele-Haşr-Mümtehine-Saff-Cuma-Münafikun-Teğâbun-Talak-Tahrim)
Mücâdele 14-22 (Gerçek mü’minler)
Haşr 6-10 (Ensar)
Haşr 22-24 (Esmâ-i Hüsnâ)
Saff 2-3 (Yapmayacağın şeyi söyleme!)
Saff 10-14 (Kârlı ticaret yolları)
Cuma 5-8 (Kitap’la amel etmeyenler)
Cuma 9-11 (Cuma namazı)
Münâfikûn 1-8 (Münafıkların özellikleri)
Münâfikûn 9-11 (İmtahan ve vaktinde infak)
Teğabun 14-18 (İmtihan ve infak)
Tahrîm 6 (Ateşten korunmak)
Tahrîm 8 (Samimi tövbe)
Tahrîm 10-12 (Olumlu ve olumsuz hanımlar)
29. CÜZ (Mülk-Kalem-Hâkka-Meâric-Nuh-Müzzemmil-Müddessir-İnsan)
Mülk 1-5 (Hükümdarlık, ölüm ve hayat, kainatın kusursuzluğu)
Mülk 30 (Su nimeti)
Hâkka 13-18 (Hesap günü mü’min ve kafir)
Hâkka 30-37 (Ateşe atılanların özellikleri)
Meâric 11-35 (Günahkarlar ve Mü’minler)
Nûh 1–22 (Hz. Nuh’un davet yöntemleri)
Nûh 28 (Hz. Nuh’un duası)
Müzzemmil 5-7, 8-10 (Gece ibadeti ve kıraati)
Müzzemmil 20 (Gece namazı, infak)
Müddessir 38-48 (Cehenneme sevk eden fiiller)
İnsan 1-2, 3, 4-6 (İnsan ve özgür iradesi)
30. CÜZ (Abese- Mutaffifin- A’la-Ğaşiye-Fecr-Beled-İnşirâh-Beyyine-Kadir-Zilzâl-Tekâsür-Hümeze-Mâun-İhlâs-Felak-Nâs)
Abese 1-10, 11-12 (Hz. Peygamber ve a’ma)
Mutaffifîn 1-6 (Ölçü ve tartıda hile yapmak)
A’lâ 9-15 (Öğüt verilmeli)
Ğaşiye 17 18 19 20–21-24 (Etrafa ibret nazarıyla bakmak)
Fecr 15-20 (Mal ile imtihan, yoksulu doyurma)
Fecr 27-30 (Huzura ermiş nefis)
Beled 8-16 17 18 (Sabrı ve merhameti tavsiye, infak)
İhşirâh 1-4– 5-8 (Göğsün genişletilmesi, kolaylık)
Beyyine 1-3, 6-8 (İnkar edenler-Mü’minler)
Kadir 1-3, 4-5 (Kadir gecesi)
Zilzâl 7-8 (Hesap günü)
Tekâsür 1-5, 6-8 (Çoklukla övünmek)
Hümeze 1-3, 4-9 (mal toplayan, insanları çekiştiren)
Mâûn 1-3, 4-7 (Namazı ciddiye almama)
İhlâs 1 2 3 4 (Tevhid)
Felak 1 2 3 4 5 (Kötülüklerden Allah’a sığınma)
Nâs 1-6 (Vesveseden Allah’a sığınma)
Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’in indirildiği ramazan ayı, “Kur’an Ayı” olarak bilinmektedir. Zira Rabbimiz “Ramazan ayı ki, Kur’an insanlara yol gösterici ve doğruyu yanlıştan ayırıcı belgeler olarak onda indirildi…” buyurmaktadır. (Bakara, 185)
Aslında, cahiliye döneminde bilinen ve kullanılan on iki aydan birisiydi ramazan ayı. Kur’an’da “Haram Aylar” diye anılan ve Araplarca hürmet edilen, kan dökülmesi ve savaşılması yasak olan dört haram ayın (Zilkade, zilhicce, muharrem ve receb) belli bir ayrıcalığı var idiyse de (Bakara, 197.), Ramazan ayının böyle bir özelliği yoktu. Onu değerli ve ayrıcalıklı kılan, insanlığa gönderilen son rehber kitabın bu ayda indirilmesi, bin aydan daha hayırlı olan Kadir Gecesi’nin bu ayda olması, temel ibadetlerden olan oruç farizasının bu ayda tutulması, teravih, mukabele, itikaf, iftar, sahur ve fıtır sadakası gibi en önemli sünnetlerin hep bu ayda yaşanmasıydı. Nasıl “Şerefü’l-mekan bi’l-mekîn” yani, bir mekâna şeref veren, orada yaşayan şerefli kimseler ise, aynı durum, zaman için de söz konusuydu. Son Peygamber (s.a.s.) Medine’ye teşrifiyle orayı nasıl “Medine-i Münevvere” yaptıysa, son kitap olan Kur’an’ın bu ayda inmesi de, sıradan bir ay olan ramazanı “Şehr-i Mübarek” yapmıştı.
On iki ay içinde, Kur’an-ı Kerim’de adı anılan tek aydır ramazan ayı. Yüce Allah sadece onu anmakla kalmamış, yukarıdaki ayetlerde onu aynı zamanda planlamıştır. İşte bütün bu ayrıcalıkları sebebiyle bizim kültürümüzde bu ay, “On bir ayın sultanı” olarak kabul görmüştür.
Allah Rasulü (s.a.s.) ramazan gün ve gecelerinde, bol bol Kur’an okur, hayır ve hasenatta bulunurdu. Cibril (a.s.), ramazan sonuna kadar her gece gelir ve Hz. Peygamber (s.a.s.) O’na Kur’an okuyup dinletirdi. (Buhârî, Savm, 7.) Ramazan gecelerini ihya eder, saatlerce sürecek şekilde teravih veya teheccüt namazları kılar, ashabını da buna teşvik ederdi. (Buhârî, Teheccüd, 5.)
Ramazanın son on gününe, ayrı bir önem verir, Mescid-i saadette itikafa girer, ibadet ve taatle meşgul olurlardı. Peygamberimizin bu uygulaması, vefat edinceye kadar devam etmiştir. Her yıl on gün itikafa girerken, vefat ettikleri yıl itikafları yirmi gün sürmüş; o yılki ramazanda Cibrîl (a.s.)’e Kur’an-ı Kerim’i iki defa arz etmişti. (İbn Mâce, Sıyâm, 58.)
Genç sahabilerden İbn Abbas, Rahmet Elçisi’nin ramazan ayında Kur’an ile olan sıkı ilişkisini çarpıcı bir dille tasvir eder. Onun anlattığına göre “Allah Rasulü, insanların en cömerdi idi. En cömert olduğu zaman ise, Cibril (a.s.) ile Kur’an’ı karşılıklı olarak okuduklarında gerçekleşirdi. O, yağmur yüklü bulutları getiren rüzgârlar kadar cömertti.” (Buhârî, Bed’u’l-Vahy 1; Savm 7; Bed’u’l-Halk 6; Menâkıb 23; Fedâilu’l-Kur’an 7.)
İbn Abbas’ın bu rivayetindeki “karşılıklı Kur’an okuma” ifadesi metinlerde “yudârisuhû” , “yuâriduhû” , “ya’ridu aleyhi Rasûlullah” şeklinde farklı tabirlerle ifade edilmiştir. “Yudârisuhû” ifadesi, Cibril (a.s.) ile Hz. Peygamber’in karşılıklı olarak Kur’an çalışması; “yuâriduhû” ifadesi ise, Cibril’in Kur’an’ı Hz. Peygamber’e arz etmesi anlamına gelmektedir.
Merhum Kamil Miras bunu şöyle izah eder: “Önce Hz. Peygamber, Cibril’e okurdu, buna “arz” denirdi. Sonra aynı ayetleri bu defa Cibril (a.s.) okurdu ki, buna da “mukabele” denirdi.” (Tecrid-i Sarîh Tercemesi, VII. 316.)
İbn Abbas rivayetinden anlaşılan Cebrail (a.s.) ile Rasulüllah (s.a.s.) arasında geçekleşen “Mukâbele”, aslında Kur’an’ın karşılıklı olarak korunmasına, ezberlenmesine ve anlaşılmasına yönelik bir çabaydı. Burada söz konusu olan şey, çok yönlü bir Kur’an çalışmasıydı.
Asırlardır bizde, geleneksel bir şekilde neredeyse her camide hem erkekler, hem de hanımlar bu “mukabele” sünnete uyarak ramazan boyunca Kur’an-ı Kerim’i hatmetmektedirler. Şüphesiz bu faaliyet, yediden yetmişe Müslümanların Allah’ın Kitabıyla buluşmaları adına oldukça sevindirici bir durumdur. Fakat itiraf etmeliyiz ki, genel itibarıyla bu gayretin altında yatan asıl sâik, daha çok Kur’an-ı Kerim’i okuma, dinleme ve hatmetme sevabına erişme arzusudur.
Oysa Cebrail (a.s.) ile Rasul-i Ekrem arasındaki karşılıklı okumalarda “okunma” kadar “anlama” da söz konusuydu. Zira Kur’an, anlaşılması ve uygulanması için gönderilmişti ve burada asıl olan, Yüce Allah’tan gelen emir ve yasakların anlaşılması, ilahî öğütlerin öğrenilmesiydi. Anadili Arapça olanlar elbette anlayışları, kavrayışları nispetinde ilahî mesajları kavrayabilmekteydi. Halbuki okunan ayetlerin, farklı dilleri konuşanlar tarafından anlaşılabilmesi için apayrı bir çaba sarf edilmesi gerekmekteydi. Bu, ya Arapçayı öğrenmek, ya da tercümelere veya tefsirlere başvurmak şeklinde mümkündü.
Bu sebeple, mukabele sünnetinin asıl amacına uygun bir şekilde yerine getirilebilmesi için, ya okunan cüzün hemen ardından tercümesinin de okunması yahut en azından o cüzden bazı ayetlerin seçilerek dinleyenlere anlatılması gerekecektir. Bu, cüz okuyan her hafızın rahatlıkla yapabileceği kadar kolay, Kur’an’ın gönderiliş amacını dikkate almak kadar önemli bir faaliyettir. Böylece hem okuyanlar, hem de dinleyenler ve takip edenler, o cüzde okunan ayetlerin içeriğinden haberdar olacaklar ve gereğiyle de amel etmeye gayret edeceklerdir. Bu sayede Mukabele, maksadına uygun bir şekilde gerçekleştirilecek ve daha da “anlamlı” hale gelecektir.
Aynı faaliyetin kürsülerde vaizler tarafından da yapılması son derece yararlı olacaktır. Her cüzden seçilecek farklı üç-beş konudaki ayetlerin cemaate açıklanması şeklinde yapılacak bir vaaz birkaç yönden önem arz etmektedir.
• Öncelikle okunan bazı ayetler anlaşılmış olacaktır.
• Tek bir konuyu uzun uzadıya anlatmak yerine, birkaç farklı konu üzerinde durmak, dinleyicinin dikkatlerinin tazelenmesine ve vaazın daha rahat dinlenmesine yardımcı olacaktır.
• Ramazan boyunca 29-30 konu işleneceğine, imandan ibadete, ahlaktan muamelata, tarihten geleceğe kadar yüzlerce konunun işlenmesi sağlanacaktır.
• Belli ayetlerin seçilmesi, dinleyenlerin dikkatlerini o gün okunan cüze çekecek ve belki de daha geniş okumalar için tefsirlere müracaatı gerektirecektir.
İşte bütün bunlardan dolayı “Kur’an Yılı” ilan edilen 2010 yılı ramazan ayında bir başlangıç olmak üzere sizlere her cüzden bazı ayetleri seçmeye çalıştık. Şüphesiz muhataplarının ilgilerini, bilgilerini, beklentilerini ve ihtiyaçlarını gözeterek her hocamız kendisine göre bir seçki yapabilir. Cemaatin zamanına göre seçilen konu ve ayet sayısı artırılabileceği gibi azaltılabilir de. Biz, değerli hocalarımıza hem bir örnek, hem de kolaylık olsun diye her cüzden okunması ve açıklanması için seçtiğimiz ayetlerin bir listesini sunuyoru. İnanıyoruz ki böyle bir etkinlik, hem Kur’an Yılı’nın amacına, hem de Kur’an Ayı’nın ruhuna en uygun ve en hayırlı etkinlik olacaktır.
Not: Bu yazı, Diyanet Aylık Dergi Ağustos 2010 sayısında (28-34 sayfaları arasında) yayınlanmıştır.
Prof. Dr. Bünyamin Erul
Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi
Vehbi Akşit Vehbi Akşit, İstanbul Çekmeköy İlçe Müftüsü
1968 Adapazarı doğumlu, 1986 Adapazarı İmam Hatip Lisesi Mezunu 1990 Bursa İlahiyat Fakültesi Mezunu. 1995 Konya Selçuk Dini Yüksek İhtisas Eğitim Merkezi Müftü ve Vaizler Kursu 3. Dönem Mezunu 1997 Konya Selçuk Üniversitesi Din Eğitimi alanında Yüksek Lisans. Diyanet İşleri Başkanlığı'nda İmam Hatip, Müezzin Kayyım, Kur'an Kursları Müdürü, Vaiz ve Müftü olarak görev yaptı. Muş Korkut, Malatya Pütürge, Afyon Başmakçı, Aydın Kuşadası ilçelerinde Müftü olarak görev yaptı. Halen İstanbul Çekmeköy İlçe Müftüsü olarak görev yapmaktadır. Çalışmalarını www.vehbiaksit.com.tr internet sitesinde yayınlamaktadır. Halen Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Din Eğitimi Bilim Dalında Doktora Öğrencisidir. 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11